„Społeczne granice pracy”: warsztaty z partnerami społecznymi

Na Uniwersytecie Wrocławskim trwa międzynarodowa konferencja „Społeczne granice pracy: krytyczne badania nad światem pracy w czasach wielokryzysu”.

Wydarzenie organizowane jest przez Zakład Socjologii Pracy i Gospodarki w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Sekcję Socjologii Pracy i oddział wrocławski Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, Critical Labour Studies Network oraz Komitet Badawczy 44 „Ruchy pracownicze” Międzynarodowego Towarzystwa Socjologicznego.

Środa, czyli pierwszy dzień konferencji, była zaplanowana jako cykl otwartych spotkań z przedstawicielami oraz przedstawicielkami związków zawodowych, organizacji pracodawców, administracji publicznej oraz organizacji pozarządowych. Odbyły się trzy warsztaty skoncentrowane wokół projektów badawczych dotyczących aktualnych wyzwań rynku pracy oraz trwających kryzysów. Wzięli w nich udział przedstawiciele i przedstawicielki związków zawodowych, organizacji pracodawców, samorządu i administracji rządowej, a także liczni goście i gościnie z kraju i zagranicy.

Pierwszy warsztat, ResPecTMe Awareness Workshop, moderowany przez Szymona Pilcha z Uniwersytetu Wrocławskiego, podsumowywał wyniki projektu ERC ResPecTMe. Rozpoczął się on prelekcją Valerii Pulignano z KU Leuven oraz Karola Muszyńskiego z Uniwersytetu Warszawskiego, którzy omówili problemy związane z warunkami pracy, w tym pracą nieodpłatną, na platformach pracy. Uczestnicy i uczestniczki panelu – Barbara Surdykowska z NSZZ „Solidarność”, Stanisław Kierwiak ze Związku Zawodowego Konfederacja Pracy w Pyszne.pl oraz Aleksander Rosa z platformy Pyszne.pl/Just Eat Takeaway zgodzili się, że są potrzebne działania związane z poprawą warunków pracy kurierów i kurierek, a także wyjaśnienie nieścisłości regulacyjnych dotyczących funkcjonowania pośredników na rynku dostawy jedzenia. Przedyskutowano również zagadnienia związane z implementacją Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych.

Następnie debatowano nad wynikami i rekomendacjami z projektów badawczych realizowanych w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Drugi warsztat, the ENDURE Community Resilience Lab, dotyczył możliwości organizowania się migrantów i migrantek zarobkowych w Polsce. Wykład wprowadzający wygłosili Mateusz Karolak i Könül Jafarova z Uniwersytetu Wrocławskiego, którzy przedstawili refleksje i wnioski z projektu „ENDURE – nierówności, odporność społeczności i nowe sposoby zarządzania w świecie postpandemicznym”, współfinansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w ramach sieci Trans-Atlantic Platform for Social Sciences and Humanities (T-AP).

Wśród panelistów i panelistek byli Ignacy Jóźwiak z Inicjatywy Pracowniczej i Centrum Badan nad Migracjami, Gabriel Montoya i Rocio Flores Torres ze Związku Zawodowego Pracowników i Pracowniczek z Ameryki Łacińskiej w Polsce, Ivan Strzeblicki z Inicjatywy Pracowniczej Kurierów, a online dołączył Marcin Wiatrów z Departamentu Rynku Pracy w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Dyskusję moderowała Olga Gitkiewicz z Uniwersytetu Wrocławskiego. 

Punktem wyjścia rozmowy było spostrzeżenie, że Polska z kraju emigracji stała się krajem imigracji, w tym zarobkowych, a w ciągu 15 lat liczba cudzoziemców zgłoszonych do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego wzrosła o ponad milion. Podczas panelu analizowano codzienne doświadczenia cudzoziemek i cudzoziemców pracujących w Polsce, strategie radzenia sobie, możliwości organizowania się, ale również strategie instytucji, w tym państwowych. Paneliści byli zgodni co do tego, że kwestie prawne, a zwłaszcza sposób ich egzekwowania, utrudniają migrantkom i migrantom funkcjonowanie na rynku pracy. Podkreśli zarazem, że głos pracowników i pracowniczek jest bardzo istotny, bo to oni i one najlepiej znają swoje problemy i wiedzą, jak chcieliby kształtować swoje miejsca pracy.

Trzeci warsztat, seminarium wielobranżowe prezentujące wyniki finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki projektu „COV-WORK: Świadomość społeczno-ekonomiczna, doświadczenia pracy i strategie radzenia sobie Polaków w kontekście kryzysu post-pandemicznego”, został poprowadzony przez Julię Kubisę z Uniwersytetu Warszawskiego. Wyniki realizowanego w konsorcjum Uniwersytetu Wrocławskiego i Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie projektu przedstawił Jacek Burski z Uniwersytetu Wrocławskiego. Prezentacja wprowadzająca dotyczyła zmian w jakości miejsc pracy w branżach kluczowych dla funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa w Polsce – ochronie zdrowia, edukacji, logistyki i pomocy społecznej – w trakcie wielokryzysu w latach 2020-2024, ze szczególnym uwzględnieniem pandemii COVID-19, wojny w Ukrainie i problemów chronicznych typowych dla patchworkowego kapitalizmu. Dodatkowo prelegent przedstawił rekomendacje dla partnerów społecznych (rządu, związków zawodowych i pracodawców) odnośnie przeciwdziałania negatywnym konsekwencjom wielokryzysu w sferze pracy. Podkreślił m.in. konieczność systemowego wzrostu wynagrodzeń, demokratyzacji zbiorowych stosunków pracy i wsparcia dla autonomii szeregowych pracowników i pracownic w miejscach pracy.

Uczestnicy i uczestniczki panelu – Edyta Odyjas z NSZZ „Solidarność”, Maria Magdalena Malinowska z OZZ Inicjatywa Pracownicza i Jacek Pluta z Urzędu Miejskiego Wrocławia przedyskutowali zaproponowane rekomendacje oraz opowiedzieli o doświadczeniach wielokryzysu m.in. w logistyce, sądownictwie i Domach Pomocy Społecznej. Przedstawiciele strony społecznej zaakcentowali m.in. problemy zdrowotne (w tym psychologiczne) pracowników, ograniczone działania pomocowe instytucji państwa i pracodawców oraz brak odpowiednich warunków materialnych dla odpowiedniego funkcjonowania w warunkach kryzysu w miejscu pracy. Zgodzono się również, że wielokryzys ujawnił potencjał m.in. do zbiorowych działań oddolnych pracowników, którzy w obliczu następujących po sobie wstrząsów po 2020 roku musieli polegać m.in. na własnych zasobach, pomysłowości oraz solidarności w celu dostarczenia kluczowych dla gospodarki, państwa i społeczeństwa usług publicznych.

17 i 18 października dalsza cześć konferencji odbywa się na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Więcej informacji i program dostępne są pod adresem: https://socialboundariesofwork.pts.org.pl/pl/